Thi kiến trúc keo nha cai 5 bắc qua sông Hồng: không chỉ đẹp mà phải đúng quy hoạch

Trước đó, vào tháng 9.2021, dư luận xã hội, đặc biệt là giới chuyên môn hữu quan đã có nhiều ý kiến phản biện sau khi Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông đã trình UBND TP Hà Nội kết quả phê duyệt phương án kiến trúc keo nha cai 5 Trần Hưng Đạo bắc qua sông Hồng. Cụ thể, hội đồng tuyển chọn đã có kết quả đánh giá xếp hạng ba phương án do Tổng công ty Tư vấn thiết kế giao thông vận tải (TEDI) đề xuất, trong đó phương án keo nha cai 5 dầm hộp bê tông cốt thép dự ứng lực kết hợp trụ tháp kiểu cổ điển với tên gọi "xứ Đông Dương" được chọn...

Ngoài các phân tích và góp ý như đã nêu ở bài viếtVề dự án bongdaso kèo nhà cái Trần Hưng Đạo: Chọn bongdaso kèo nhà cái “giả cổ” sẽ là một bước lù, để tiếp nối diễn tiến thời sự, bài viết này tiếp tục đặt ra một số câu hỏi liên quan đến kế hoạch đầu tư xây dựng cây keo nha cai 5 mới này.

Những cây keo nha cai 5 trong quy hoạch giao thông Hà Nội

Năm 2016 Quy hoạch phát triển giao thông vận tải thủ đô Hà Nội đến năm 2030 tầm nhìn 2050, (gọi tắt là QHGT-2016) công bố có ngoài 4 cây keo nha cai 5 hiện có, sẽ thêm 10 keo nha cai 5 vượt sông Hồng và 4 keo nha cai 5 qua sông Đuống^[1]. Năm 2017, Hà Nội dự kiến đổi đất lấy 10 keo nha cai 5 tổng trị giá 2,6 tỷ USD, nhưng 2018 dừng lại vì cơ chế tài chính mới. Tháng 5.2021, Hà Nội công bố danh sách thu hồi 82 dự án, trong đó có: Tứ Liên, Trần Hưng Đạo, Thượng Cát, Hồng Hà, Giang Biên, Đuống 2.

Những cây keo nha cai 5 thật và keo nha cai 5 vẽ trong QHGT-2016. Ảnh: City Solution & Hanoidata

Xây keo nha cai 5 qua sông Hồng là khoản đầu tư lớn đối với ngân sách quốc gia. Sau khi có keo nha cai 5 Long Biên (1902), hơn 84 năm sau mới có thêm keo nha cai 5 Thăng Long do Liên Xô cũ viện trợ và keo nha cai 5 Chương Dương lắp dựng bằng sắt thép viện trợ dư ra. Từ 2000-2022 sông Hồng có thêm 5 keo nha cai 5, không kể keo nha cai 5 Văn Lang do tư nhân xây dựng/ thu phí, ba keo nha cai 5 keo nha cai 5 Thanh Trì, Vĩnh Thịnh và  Nhật Tân, tổng đầu tư 24 ngàn tỷ đổng vay ODA. Riêng keo nha cai 5 Vĩnh Tuy, ngân sách đầu tư 2 giai đoạn (2005-2022) 8 nghìn tỷ đồng. Như vậy tích lũy khoảng 17 năm mới  đủ tiền xây một keo nha cai 5, và nếu xây 14 cây keo nha cai 5 phải cần 150-170 năm?! Theo QHGT-2016 Nhu keo nha cai 5 vốn giai đoạn 2016-2020 riêng cho keo nha cai 5, đường bộ là 270 nghìn tỷ đồng, thực tế Ngân sách đáp ứng< 10% .

Báo cáo HAIDEP của đoàn chuyên gia Nhật Bản công bố năm 2005: Hà Nội cần đầu tư 25 tỷ USD để đầu tư 596 km đường đô thị, 8 keo nha cai 5 qua sông Hồng và 3 keo nha cai 5 qua sông Đuống (không có keo nha cai 5 Tứ Liên, Thượng Cát, Trần Hưng Đạo, Ngọc Hồi); 193 Km đường sắt đô thị ngầm nổi và BRT... để đảm bảo đi từ Hồ Gươm tới các nơi trong 30/60 phút. Mô tả  hai tình huống: có đầu tư thì vươn xa 10- 40 km; Không đầu tư chỉ trong vòng 3-5 km.

Báo cáo nhấn mạnh xây keo nha cai 5 qua sông Hồng rất tốn kém, ảnh hưởng mô hình giao thông và đô thị. keo nha cai 5 Chương Dương xuyên thẳng vào trung tâm thành phố là nguyên nhân gây ách tắc giao thông nghiêm trọng ... cần di chuyển ra các đường vành đai vượt sông bằng keo nha cai 5 cuối tuyến^[2].

Sơ đồ  trong Báo cáo HAIDEP của Đoàn chuyên gia Nhật bản công bố 2005. Ảnh: City Solution & Hanoidata

2 tỷ USD để làm 3 keo nha cai 5 lớn, keo nha cai 5 vượt, hầm chui, đường trên cao... nhằm cải thiện đáng kể giao thông đô thị. Đáng chú ý cho dù  không có hàng trăm km đường sắt đô thị nhưng từ trung tâm tới Nội Bài cũng< 40 phút. Đó là nhờ các can thiệp linh hoạt, tối ưu. Phục hồi mặt cầu Thăng Long  hết 270 tỷ đồng nhưng đã kết nối 55 km đường vành đai 3 mặt đất và trên cao rất hiệu quả; Đường vành đai 2 đã làm từng đoạn trên cao sẽ kết nối hiệu quả với cầu Vĩnh Tuy mở rộng.

Thích ứng với tiến độ đô thị hóa cũng như tiến trình đổi mới quản trị phát triển cho thấy QHGT-2016 cần điều chỉnh tổng thể cho phù hợp với Luật Quy hoạch 2017 với định hướng tích hợp đa ngành, đa lợi ích, đạt nhiều mục tiêu.

Hà Nội đã  tập trung đầu tư các nút giao lập thể đáp ứng nhu keo nha cai 5 khẩn cấp và hiệu quả lâu dài. Kế hoạch khai thác 5 tuyến ĐSĐT vào năm 2020 đã không hoàn thành. Ảnh: City Solution & Hanoidata

keo nha cai 5 mới không chỉ đẹp mà phải đúng quy hoạch

Tháng 9.2021, sau khi Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông đã trình UBND TP Hà Nội kết quả phê duyệt phương án kiến trúc keo nha cai 5 Trần Hưng Đạo bắc qua sông Hồng đã nhận được nhiều ý kiến trái chiều, đặc biệt là phản biện và góp ý của đông đảo giới chuyên môn hữu quan, các tổ chức xã hội nghề nghiệp. Trong đó có nhiều quan điểm đồng tình là phương ánxứ Đông Dương"yếu" về hình thức kiến trúc cũng như không đạt yêu keo nha cai 5 theo Quyết định 516 QĐ/TTg năm 2016 về việc phê duyệt Quy hoạch giao thông vận tải Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050^[1].

So sánh giải pháp keo nha cai 5 ngầm/ phố ngầm với keo nha cai 5 “giải cổ” và “ tân thời”. Ảnh:City Solution & Hanoidata

Phương án keo nha cai 5 “giả cổ” có quy mô 6 làn xe, tốc độ 80km/h, lao thẳng vào giữa thành phố, điều này ngược lại với chiến lược giảm mật độ phương tiện, tốc độ để ưu tiên an toàn và nâng cao chất lượng không khí trung tâm Hà Nội do Sở Giao thông vận tải trình Thành phố năm 2019. Xe cộ khối lượng lớn, tốc độ cao sẽ có nguy cơ gây ùn tắc tại đầu keo nha cai 5 vào phố, giải tỏa bằng mở rộng đường dẫn lên xuống keo nha cai 5 hay làm đường trên cao thì vi phạm Quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc (2015)  đã  xác định “Khu phố cũ Hà Nội là khu vực hạn chế phát triển”^[3].

Phương án keo nha cai 5 “giả cổ” thấp + 9,5m thì phải hạ thấp tĩnh không + 11,1m, gây cản trở đường thủy. Phương án keo nha cai 5 cao “tân thời” thì tạo xung đột phễu bay phi trường Gia Lâm. Khái toán đầu tư gần 9 nghìn tỷ đồng đắt hơn 1,6 lần keo nha cai 5 Vĩnh Tuy giai đoạn 1 (5,5 nghìn tỷ đồng) và gần gấp 4 lần giai đoạn 2 (2,5 ngàn tỷ đồng).

Đề xuất keo nha cai 5 “giả cổ” tích tụ quá nhiều hạn chế, nên các phương án quy hoạch mới chọn là keo nha cai 5 ngầm. Xây keo nha cai 5 ngầm chi phí cao gấp hai keo nha cai 5 nổi nên phải tích hợp đa năng nhằm giảm suất đầu tư. keo nha cai 5 ngầm thì phải có đường ngầm tiếp cận, đường ngầm đắt nên phải kèm phố thương mại ngầm, bãi đỗ xe ngầm và cả sông ngầm thì mới hoà vốn.

keo nha cai 5 ngầm không chỉ kết nối qua sông đường bộ mà còn giải phóng bế tắc đường sẳt ngầm đang dừng vô thời hạn trước Ga Hà Nội, nối tiếp đường sắt ngầm để nổi lên tại ga Gia Lâm, vòng về ga Hà Nội: không chỉ  tái sinh đường sắt mà còn gia cường phục hồi keo nha cai 5 Long Biên, tạo ra hàng triệu mét vuông mới ngầm nổi có thể chuyển nhượng quyền khai thác trị giá hàng tỷ USD, chủ động hoàn toàn  từ đầu tư trong nước.

Tổng thể keo nha cai 5 ngầm Trần Hưng Đạo kết nối ga Hà Nội với ga Gia Lâm, vòng qua keo nha cai 5 Long Biên kết nối với các tuyến đường bộ và ĐSĐT: Xanh hóa  không gian mặt đất nhà ga; Gia cường, phục hồi keo nha cai 5 Long Biên; Thương mại hóa phố Gầm keo nha cai 5. Giải pháp tích hợp đa ngành, đa mục tiêu, đa lợi ích… bám sát nhiệm vụ Điều chỉnh Tổng thể  Quy hoạch chung Hà Nội 2030 tầm nhìn 2050 theo Luật Quy hoạch 2017. Ảnh:City Solution & Hanoidata

Một dự án TP giao tư nhân đầu tư sau đó thu hồi rồi lại chấp thuận phương án kiến trúc để lập báo cáo tiền khả thi, nay lại tổ chức thi tuyển kiến trúc trong khi các yếu tố đầu vào còn quá nhiều bất cập khiến dư luận không khỏi nghi ngại? Đó là chưa nói, vốn ngân sách góp đến 50% để xây keo nha cai 5 trong khi hàng loạt bất cập vẫn chưa được giải quyết thì liệu có cần phải xem xét lại?

Đó là chưa kể, cây keo nha cai 5 có vị trí trung tâm Hà Nội, mang tên Đức Thánh Trần được cả dân tộc tôn kính nên làm gì cũng phải hết sức thận trọng, không thể dễ dãi tùy tiện kẻo đắc tội với tiền nhân.

Trần Huy Ánh(Ủy viên thường vụ Hội Kiến trúc sư Hà Nội)

________________

[1] https://ltvietnam.vn/giao-thong/quyet-dinh-519-qd-ttg-thu-tuong-chinh-phu-104206-d1.html

[2] https://openjicareport.jica.go.jp/pdf/11856143_01.pdf

[3] https://vanbanphapluat.co/quyet-dinh-24-2015-qd-ubnd-quy-che-quan-ly-quy-hoach-kien-truc-khu-pho-cu-ha-noi