Từ bài học Thượng Hải nhìn về quy hoạch soi kèo nhà cái hôm nayHCM

TS-KTS. Ngô Viết Nam Sơn.Ảnh: TL

Kinh nghiệm từ những trục trặc và thành công của Thượng Hải trong hơn hai thập niên qua được TS-KTS. Ngô Viết Nam Sơn liên hệ với sự phát triển của soi kèo nhà cái hôm nayHCM trong buổi nói chuyện mới đây tại salon văn hóa Cà phê Thứ Bảy.

Ông Ngô Viết Nam Sơn là một thành viên trong Công ty SOM tham gia trực tiếp quy hoạch Thượng Hải từ đầu thập niên 1990 từng nhận được giải thưởng danh dự của Viện Kiến trúc Hoa Kỳ. Đúc kết kinh nghiệm về quy hoạch, bảo tồn, kiến trúc và quản lý đô thị từ Thượng Hải cũng là dịp để ông Sơn soi chiếu lại công tác quy hoạch của soi kèo nhà cái hôm nayHCM thời gian qua, đồng thời trình bày quan điểm về định hướng phát triển thành phố từ góc độ quy hoạch.

Sông Hoàng Phố chảy ngang thành phố, chia đôi bờ soi kèo nhà cái hôm nay. Bờ Tây là khu vực dân cư tập trung sinh sống lâu đời. Còn phố Đông bên kia sông cách nay hơn hai thập niên khá giống hiện trạng bán đảo Thủ Thiêm bên kia sông Sài Gòn.

Ban đầu, chính quyền soi kèo nhà cái hôm nay thuê hai đơn vị thực hiện độc lập quy hoạch riêng rẽ bờ Đông và bờ Tây. Thiếu tiếng nói chung khiến lợi thế của đôi bờ không tận dụng được. soi kèo nhà cái hôm nay sửa sai bằng cách thuê SOM quy hoạch thống nhất. Bờ Đông lột xác.

Nhìn lại bờ Tây. Kế thừa bài học của San Francisco, chính quyền tập trung nguồn lực mở những tuyến đường huyết mạch và phát triển mạng lưới giao thông công cộng. Nhiều tuyến đường nhỏ chuyển đổi thành phố đi bộ. Bên cạnh quy hoạch tốt, Thượng Hải có quyền tự chủ rất lớn. Dẫn chứng những dự án có vốn đầu tư hàng trăm triệu USD được cấp phép trong vòng một tuần, ông Sơn bày tỏ hy vọng trung ương mạnh dạn trao cơ chế này cho ban lãnh đạo mới của soi kèo nhà cái hôm nayHCM. Hà Nội và soi kèo nhà cái hôm nayHCM cùng lúc gánh quá nhiều mục tiêu chính trị - kinh tế - xã hội - văn hoá khiến hai vùng đô thị thiếu trọng tâm.

Nhắc lại kiến nghị Trung ương thưởng cho soi kèo nhà cái hôm nayHCM 10 ngàn tỉ đồng tiền vượt thu ngân sách năm 2015 nhưng chỉ được duyệt 453 tỉ đồng, ông Sơn cho rằng nguyên nhân xuất phát từ tư duy là đàn anh nên soi kèo nhà cái hôm nayHCM phải chi viện cho các địa phương. “Thứ hai có thể là người ta không muốn khoảng cách giữa soi kèo nhà cái hôm nayHCM và Hà Nội cách biệt nhiều quá” - ông Sơn nhận xét.

Sông Hoàng Phố cũng chia đôi Thượng Hải như sông Sài Gòn chia đôi soi kèo nhà cái hôm nayHCM. Bờ Đông của Thượng Hải giờ đã lột xác (ảnh trên), còn Thủ Thiêm (ảnh dưới) sau hai thập niên vẫn chưa thức giấc. ẢnhTL

Tỏ ra lo lắng việc soi kèo nhà cái hôm nayHCM vẫn chưa thiết lập được vành đai xanh, ông Sơn cảnh báo nếu không nhanh chóng triển khai thì trong tương lai gần không còn cơ hội. Chức năng của vành đai xanh là khoanh vùng phát triển đô thị. Vượt khỏi ranh giới này là những đô thị vệ tinh.

Nhiều năm qua, định hướng phát triển đô thị vệ tinh vẫn chưa bước ra khỏi đầu lưỡi của những người có trách nhiệm. Các khu đô thị ngoại vi hiện nay chủ yếu giải quyết chỗ ở, thiếu vắng hạ tầng xã hội. Bằng chứng là đầu giờ sáng, những tuyến đường cửa ngõ vào thành phố đông nghẹt người xe. Tan tầm thì ngược lại.

Nếu như Phố Đông chen chúc nhà cao tầng, đại diện cho soi kèo nhà cái hôm nay hiện đại thì giá trị lịch sử cả về công trình lẫn không gian tại bờ Tây được chính quyền gìn giữ khá tốt. Tuyệt đối không có nhà cao tầng xếp lớp dọc theo bến soi kèo nhà cái hôm nay như đang diễn ra bên bờ Tây sông Sài Gòn. Số ít nhà cao tầng được xây dựng trên nền những công trình ít giá trị bị đập bỏ buộc phải tuân thủ những quy định nghiêm ngặt, hài hòa với kiến trúc cũ. Mười hai trung tâm lịch sử được khoanh vùng. Những công xưởng, lò mổ... có giá trị lịch sử được trùng tu, chuyển đổi thành bảo tàng hoặc không gian công cộng phục vụ sinh hoạt văn hóa.

Điểm nhấn trong chuỗi công trình lịch sử là khu phố cổ Xintiandi. Thay vì đập hết để xây nhà cao tầng, SOM đề nghị giữ lại một phần tập trung nhiều công trình có giá trị nhất trong tổng diện tích 52ha, đồng thời đào một cái hồ nước điều hòa. Phần đất còn lại mới sử dụng xây nhà cao tầng. Những tòa nhà gần trường học phải thiết kế để đảm bảo khu vực công cộng tối thiểu có hai giờ nắng mỗi ngày. “Là khu vực thấp tầng nhưng Xiantian đóng góp nhiều thuế nhất cho soi kèo nhà cái hôm nay nếu tính trên mét vuông”, ông Sơn dẫn số liệu từ Sở Thuế soi kèo nhà cái hôm nay. Như vậy, bảo tồn giá trị lịch sử mang lại hiệu quả kinh tế bền vững.

Trông người lại ngẫm đến ta. Ông Sơn không giấu giếm sự tiếc nuối khi những công trình có giá trị lịch sử như xưởng đóng tàu Ba Son bị đập bỏ. Những khối bê tông ngạo nghễ như những chiếc cối xay gió dần hiện hình dọc khúc sông chảy ngang trung tâm Sài Gòn.

Trớ trêu hơn là nhiều khu vực ở Thủ Thiêm bị khống chế độ cao (40 tầng) trong khi một số nhà đầu tư bên bờ Tây có thể chồng bảy, tám mươi tầng. Chuyện ngược đời không ngẫu nhiên, cũng không mới.

Từ năm 2012, thành phố đã thừa nhận có tình trạng “quy soi kèo nhà cái hôm nay chạy theo dự án”, vì mục tiêu tăng trưởng nên các nhà đầu tư đề xuất điều chỉnh quy soi kèo nhà cái hôm nay (chuyển chức năng khác thành chức năng nhà ở, tăng tầng cao, hệ số sử dụng đất), tác động xấu đến hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội theo quy soi kèo nhà cái hôm nay được duyệt, gây khó khăn cho công tác quy soi kèo nhà cái hôm nay. “Tư duy mặt tiền” tự tung tự tác âu cũng là một cách ăn vào tương lai, kiểu “no dồn đói góp”. Một bài học gần gũi hơn là Phú Mỹ Hưng. Bất động sản ở khu đô thị này tăng giá theo thời gian, ngay cả giai đoạn thị trường bất động sản đóng băng.

Dường như đang hình thành một xu hướng thiết kế vườn trên mái trong những năm gần đây. Thậm chí không ít nhà đầu tư còn xem đẩy khoảng xanh lên nóc là khác biệt độc đáo khi quảng bá dự án đến khách hàng. Chia sẻ cảm thông với những đồng nghiệp dụng công thiết kế vườn trên mái, ông Sơn cho rằng đằng sau những sáng tạo này là sự bất lực của quản lý đô thị. Chỗ đứng của cây xanh dưới mặt đất bị “tư duy mét vuông” tước đoạt. Cổ vũ cho trào lưu “vườn trên mái” vô hình trung làm cộng đồng quên mất rằng cần phải đấu tranh giành lại không gian cho lá phổi đô thị.

Ông Sơn khuyến nghị chính quyền thành phố cương quyết yêu cầu nhà đầu tư dành 20-30%, thậm chí 50% diện tích dự án bất động sản cho cây xanh. Đây cũng chính là trục trặc lớn nhất trong quá trình phát triển của soi kèo nhà cái hôm nay. Cái giá phải trả là hầu hết hệ thống kênh rạch bị ô nhiễm. Khói bụi dày đặc che phủ bầu trời nhiều ngày. soi kèo nhà cái hôm nay đã khởi động chiến dịch trả lại không gian cho cây xanh, trước hết là những khu vực vành đai.

Lội nước theo sau. Những bài học của thế giới, trong đó có Thượng Hải, liệu có hữu ích với soi kèo nhà cái hôm nayHCM? Liệu trung ương có mạnh dạn mở rộng không gian tự chủ cho soi kèo nhà cái hôm nayHCM. Chờ xem.

Là đô thị ôtô nhưng tình trạng kẹt xe ở Thượng Hải không nghiêm trọng như soi kèo nhà cái hôm nayHCM nhờ hệ thống giao thông cộng với mạng lưới xe buýt và metro. Nếu như thế giới tư duy mạng metro thì soi kèo nhà cái hôm nayHCM đang tư duy theo từng tuyến do khó khăn về vốn. Luật bất thành văn là tuyến đầu tư xây dựng bằng vốn vay ODA của quốc gia nào thì sử dụng nhà thầu quốc gia đó. Điều khiến ông Sơn băn khoăn là trong quá trình vận hành, nếu tuyến gặp trục trặc cần sửa chữa thì chúng ta phải cầu viện nhà thầu thi công. Có khả năng cao là kinh nghiệm sửa chữa không có tính kế thừa. “Khi làm metro, Ấn Độ đặt ra chuẩn mực chung cho các nhà thầu” - ông Sơn nói.

 Tường Anhlược ghi