Vé tự động kèo nhà cái trực tuyến buýt: Phiền khách, mệt bác tài!

Trung tâm Quản lý giao thông công cộng TP.HCM đang trình Sở GTVT TP phương án mở rộng bán vé kèo nhà cái trực tuyến buýt bằng máy in vé trực tiếp đặt trên kèo nhà cái trực tuyến buýt (thường gọi bán vé tự động - PV). Ý kiến các chuyên gia công nghệ, doanh nghiệp, hợp tác xã kèo nhà cái trực tuyến buýt cho rằng đây chỉ là việc nhân rộng cách bán vé nửa thủ công, không phù hợp với xu hướng phát triển giao thông thông minh, gây phiền hà cho hành khách lẫn tài xế.

Người mệt, máy… mỏi

Những ngày qua, được tin cách bán vé tự động sẽ được nhân rộng trên các tuyến kèo nhà cái trực tuyến buýt có trợ giá của TP.HCM, PV đã thử thực hiện vài chuyến đi kèo nhà cái trực tuyến buýt có bán vé tự động để trải nghiệm.

Tại trạm kèo nhà cái trực tuyến buýt Bến Thành, PV bước lên kèo nhà cái trực tuyến buýt tuyến số 01 Bến Thành - Chợ Lớn. Trên kèo nhà cái trực tuyến buýt, ở vị trí ngang tầm tay phải của tài xế có gắn hộp đựng tiền, hộp số bấm in vé (cho các loại vé 2.000 đồng, 5.000 đồng, vé tập, vé miễn) và máy in vé. Tài xế giải thích cơ chế hoạt động bán vé tự động đơn giản như máy bốc số thứ tự đặt ở các công sở, ngân hàng, bệnh viện... Hành khách làm thao tác bỏ tiền (đúng mệnh giá) vào thùng, bấm nút và cầm vé in ra từ máy.

Tuy nhiên, khi có hành khách lên kèo nhà cái trực tuyến, cô tiếp viên vẫn tay cầm xấp tiền lẻ và tập vé bán cho hành khách theo hình thức cũ. Ở chiều ngược lại, từ Chợ Lớn về Bến Thành, tiếp viên hướng dẫn hành khách bỏ tiền vào thùng nhưng thối lại tiền thừa và đưa vé vẫn là công việc của tiếp viên.

Bác tài nói: “Không có tiếp viên là không thể được vì ít hành khách quen với việc bỏ tiền, bấm nút, lấy vé tự động… Khi khách lên đông thì thế nào cũng phải có tiếp viên. Đường sá thế này tài xế chạy kèo nhà cái trực tuyến đã vất vả quá rồi, giờ lại phải kiêm nhiệm thêm việc đếm tiền, thối tiền dư, bấm nút, xé vé đưa cho khách thì làm sao yên tâm lái kèo nhà cái trực tuyến cho an toàn!”.

Chị Nguyễn Thị Q., tiếp viên, nhận xét: “Không có tiếp viên thì đủ thứ rắc rối, nhất là thất thoát tiền vì có hành khách đưa tiền rách hoặc vé tập của tháng trước. Có khi hành khách là người già, người mang theo nhiều đồ đạc thì cần có người hỗ trợ”.

41 tỉ đồng

Đó là số tiền ngân sách TP phải chi nếu lắp máy in vé tự động cho khoảng 2.500 kèo nhà cái trực tuyến buýt có trợ giá, theo Trung tâm Quản lý giao thông công cộng.

Hỏi ý kiến vài hành khách đi kèo nhà cái trực tuyến, họ nói việc bán vé tự động có thể để giảm chi phí cho nhà kèo nhà cái trực tuyến nhưng với hành khách thì hơi bị phiền vì phải tự mình bỏ tiền lấy vé; ngoài ra còn bất tiện cho người già, người khuyết tật, người ẵm con hoặc mang nhiều đồ đạc.

PV thử đi tuyến Gò Vấp, tuyến này áp dụng bán vé tự động và không có tiếp viên hỗ trợ. Có hành khách đã quen, chuẩn bị trước tiền lẻ đến bỏ tiền vào hộp, tài xế bấm nút hộp số để máy in vé cho khách. Cũng có khách đưa tiền chẵn thì lúc này tài xế phải vừa lái kèo nhà cái trực tuyến vừa lo thối tiền.

Tài xế Võ Văn vừa lái vừa than thở: “Có cái máy này, cánh tài xế cực hơn vì phải làm cùng lúc nhiều việc từ lái kèo nhà cái trực tuyến đến thối tiền, xé vé. Một mình một kèo nhà cái trực tuyến, làm tất cả công việc của hai người nên chúng tôi mệt mỏi lắm trong khi lương chẳng thêm được bao nhiêu”.

Hành khách vừa lên kèo nhà cái trực tuyến bỏ tiền vào hộp phía sau tài xế. Ảnh: Lưu Đức

Tài xế bấm nút “hộp số” định dạng khách đi loại vé 2.000 đồng, 5.000 đồng, vé tập hay vé miễn để in vé cho khách. Ảnh: Lưu Đức

Tài xế vừa phải lái kèo nhà cái trực tuyến, vừa quay lại thối tiền dư cho khách. Ảnh: Lưu Đức

Lợi cũng có, bất lợi cũng nhiều

Theo báo cáo của Trung tâm Quản lý giao thông công cộng và Saigon Bus (đơn vị có nhiều tuyến kèo nhà cái trực tuyến buýt áp dụng bán vé tự động), việc bán vé tự động trên kèo nhà cái trực tuyến tránh được tình trạng thất thoát vé, tiền. Ngoài ra, thống kê được tức thời lượng hành khách đi kèo nhà cái trực tuyến ở từng thời điểm, từng trạm nên giúp trung tâm xây dựng biểu đồ, có kế hoạch điều kèo nhà cái trực tuyến phù hợp với nhu cầu đi lại thực tế của hành khách.

Tuy nhiên, việc bán vé tự động vẫn có hàng loạt bất lợi như khi máy bán vé trên kèo nhà cái trực tuyến không kết nối được với mạng của máy chủ thì coi như… thua, doanh nghiệp phải trở lại bán vé thủ công. Nhưng bất cập nhất là máy bán vé không nhận dạng được loại tiền, mệnh giá, dạng khách (học sinh và sinh viên, người già, thương binh, người khuyết tật… có mức giá khác nhau - PV) nên vẫn cần đến tài xế hoặc tiếp viên giao tiếp trực tiếp để xé vé.

Theo các chuyên gia giao thông, sau gần 10 năm áp dụng, bán vé kèo nhà cái trực tuyến vẫn chỉ là hình thức bán thủ công, vẫn cần đến thao tác của con người và trên hết bản chất của nó vẫn là dùng tiền mặt. Đã đến lúc nên chuyển dần hình thức bán vé này sang dùng thẻ quẹt thông minh (smart card) mà các nước đang áp dụng và TP.HCM đang hướng tới.

Lưu Đức - Hoàng Tuyên