Vở kịch 'Sài Gòn' công diễn tại kèo nhà cái 5

Đây là một trong những sự kiện quan trọng nhất trong năm nhằm kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao kèo nhà cái 5 – Pháp.

Vở kịch kể lại cuộc đời của những người Pháp, người kèo nhà cái 5 bị đẩy đưa theo dòng lịch sử trải dài suốt 40 năm. Đó là một cuộc du hành trong không gian và thời gian, từ kèo nhà cái 5 qua Pháp, từ năm 1956 - khi những người Pháp cuối cùng tại Sài Gòn về nước đến năm 1996 - khi nhiều Việt kiều bắt đầu về thăm quê hương.

Một cảnh trong vở kịch "Sài Gòn"

Câu chuyện diễn ra trong một nhà hàng kèo nhà cái 5 tại Sài Gòn vào năm 1956 hay tại quận 12 Paris vào năm 1996, nơi có nhiều người kèo nhà cái 5 xa xứ đến sinh sống. Nhà hàng này cũng giống rất nhiều nhà hàng Việt khác ở Pháp: trang trí bình dân, hoa cắm nhiều màu sắc với một dàn karaoké. Nhà hàng là nơi sẻ chia những câu chuyện riêng tư của những con người đã từng trải qua những giai đoạn quan trọng của lịch sử. Đó là câu chuyện của hai người yêu nhau mà phải chia ly, của một anh lính Pháp yêu một cô gái Việt và đưa cô về Pháp, của người con lai và mẹ mình…

Nữ đạo diễn sân khấu Caroline Guiela Nguyen đã tập hợp 11 diễn viên Pháp, kèo nhà cái 5 và kèo nhà cái 5 kiều cho vở diễn. Thế là bắt đầu một vở kịch đa âm sắc kể lại những câu chuyện về tình yêu, về cuộc sống tha hương nhuốm màu lãng quên và hoài niệm.

Cô chia sẻ: “Tôi không muốn nói về họ mà muốn để họ tự kể câu chuyện của chính mình”. Cô kéo chúng ta vào thế giới của những con người đã “gặp nhau, yêu nhau và bị lịch sử lãng quên từ 60 năm nay” để cùng viết thành một câu chuyện chung.

Vở kịchSài Gònkhông mang tính tự truyện cũng không nói về thời kỳ thuộc địa nhưng nó lại liên quan đến câu chuyện của riêng đạo diễn: mẹ cô là người gốc kèo nhà cái 5 và nhiều người trong gia đình cô đã di cư sang Pháp.

Để xây dựng nên vở diễn này, Caroline Guiela Nguyen cùng các cộng sự đã đến TP.HCM năm 2015 và 2016 trong khuôn khổ chương trình Nghệ sỹ lưu trú Villa Saigon do Viện Pháp tại kèo nhà cái 5 tổ chức.

Nữ đạo kèo nhà cái 5 Caroline Guiela Nguyen

Trong suốt thời gian này, họ đã tìm hiểu và cảm nhận kèo nhà cái 5. Họ đã quay phim, chụp hình, phỏng vấn, ghi lại cảm xúc... Họ cũng đã tham khảo các tài liệu lưu trữ và nghiên cứu về chiến tranh Đông Dương. Sau đó họ cũng đã đi tìm hiểu về cộng đồng người Việt ngay tại Paris. Caroline tuyển chọn các diễn viên kèo nhà cái 5 để rồi ê kíp gồm những người Pháp, Việt, Việt kiều cùng nhau luyện tập.

Caroline Guiela Nguyen và các kèo nhà cái 5 viên đã cùng sáng tác kịch bản theo phương pháp “ứng tác”. Mọi người không làm việc với một kịch bản có sẵn. Các kèo nhà cái 5 viên đã ứng tác trên sân khấu để tự đặt lời thoại cho vai kèo nhà cái 5 của chính mình.

Diễn viên kèo nhà cái 5 kiều Mỵ Châu chia sẻ về vai diễn trong cuộc gặp báo chí tại TP.HCM

Những vấn đề về ngôn ngữ đóng vai trò quan trọng trong vở kịch. Tác phẩm thể hiện lại câu chuyện của những người kèo nhà cái 5 sang định cư tại Pháp. Khi trở lại đất nước mình, họ nhận ra rằng mình nói một thứ tiếng Việt lỗi thời. Hay đó là câu chuyện về những người có biết chút ít tiếng Pháp nhưng tiếng Việt lại bị mai một, khiến họ khó diễn đạt một cách trọn vẹn những nỗi đau của mình.

Đối với Caroline Guiela Nguyen, việc các kèo nhà cái 5 viên tự đặt lời thoại cho vai kèo nhà cái 5 của mình là rất quan trọng. Mỗi người đều có một cách kèo nhà cái 5 đạt riêng cũng như những trải nghiệm riêng. Ví dụ, kèo nhà cái 5 viên Trần Nghĩa Hiệp nói tiếng Pháp, nhưng tiếng Pháp của Hiệp hẳn là khác so với tiếng Pháp của Pierric, một kèo nhà cái 5 viên người Pháp.

Về cảnh trí trong vở kịch, “bởi người Việt tại Pháp dường như muốn khẳng định bản sắc kèo nhà cái 5 hơi quá mức, tôi thấy nỗi nhớ quê hương được nuôi dưỡng trong một quán ăn như thế nào, người ta tái hiện ở đó một mảng kèo nhà cái 5 như thế nào, đó là nơi làm người ta có thể quên rằng mình đang ở Pháp, vậy mà nơi đó lại chẳng giống chút nào những quán ăn chúng tôi đã nhìn thấy tại kèo nhà cái 5.”,  Alice Duchamp, chuyên gia phối cảnh của đoàn kịch Les Hommes Approximatifs cho biết.

Sau khi được khán giả và giới phê bình chào đón nồng nhiệt tại Liên hoan sân khấu Avignon lần thứ 71,Sài Gònđã lưu kèo nhà cái 5 quốc tế qua nhiều thành phố: Paris, Lyon, Berlin, Amsterdam, Bắc Kinh, Thượng Hải, Stockholm… Sau TP.HCM sẽ là Rome, Vilnius và nhiều thành phố châu Âu khác.

Trâm Anh