kèo nhà cái 5Y tế cơ sở - Cần thay đổi mô hình quản trị!

LTS.TP.HCM, địa phương bị ảnh hưởng nặng nề nhất trong kèo nhà cái 5 đợt bùng phát đại dịch Covid-19 vừa qua, cũng là nơi mà hệ thống y tế chịu áp lực lớn và bộc lộ nhiều bất cập, không chỉ về khả năng ứng phó khẩn cấp mà còn cho thấy những hạn chế ở tầm chính sách và quy định pháp luật. Chuyên đề bàn tròn số này,Người Đô Thịmời kèo nhà cái 5 nhà quản lý và kèo nhà cái 5 chuyên gia thảo luận về những vấn đề tồn tại liên quan đến mô hình quản lý y tế, chính sách thanh toán bảo hiểm xã hội..., và đề xuất nhiều giải pháp khắc phục.

kèo nhà cái 5 khách mời là TS-BS. Tăng Chí Thượng (Giám đốc Sở Y tế TP.HCM); PGS-TS-BS. Nguyễn Thanh Hiệp (Hiệu trưởng Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, TP.HCM); ông Cao Thanh Bình (Trưởng ban Văn hóa - Xã hội HĐND TP.HCM); ông Trần Duy Hưng (Giám đốc Công ty Monitor Consulting, chuyên gia tư vấn của World Bank); BS. Nguyễn Thị Kim Oanh (nguyên Trưởng phòng khám Bác sĩ gia đình P.9, Q.10, TP.HCM).

*   *   *

TP.HCM: Củng cố nhân lực y tế cơ sở là ưu tiên số một!

Từ những vấn đề cần đặt ra chúng tôi có cuộc trao đổi với TS-BS. Tăng Chí Thượng (Giám đốc Sở Y tế TP.HCM).

TS-BS. Tăng Chí Thượng.

Ông Thượng mở đầu cuộc trao đổi: Chính quyền thành phố đang đề xuất cơ chế chính sách đặc thù để củng cố, nâng cao năng lực ngành y tế, đặc biệt tuyến y tế cơ sở (YTCS).

Cần thấy rằng trong đợt dịch vừa rồi, nếu không có sự tăng cường lực lượng y tế từ kèo nhà cái 5 tỉnh thành hỗ trợ cho thành phố, đặc biệt là hỗ trợ cho YTCS, thì chúng ta sẽ còn gặp nhiều khó khăn hơn nữa. Vậy một trong những bài học hết sức quan trọng rút ra từ  đợt dịch là phải củng cố, nâng cao năng lực YTCS. Để làm được điều đó, có nhiều vấn đề, nhiều hoạt động phải thực thi, giải quyết.

Và một trong kèo nhà cái 5 hoạt động được ưu tiên số một vẫn là củng cố, bổ sung ngay nhân lực cho YTCS. Từ đó, chúng tôi đã xin ý kiến lãnh đạo thành phố xây dựng đề án nâng cao năng lực cho YTCS.

Bất cập từ năng lực lẫn chính sách

Thưa ông, trước khi nói đến kèo nhà cái 5 đề xuất mới, chúng ta nên điểm lại đợt bùng phát đại dịch Covid-19 thứ tư đã bộc lộ những bất cập gì về YTCS?

Chúng ta biết đó, bên cạnh công việc thường xuyên của trạm y tế (TYT) là đảm trách 19 chương trình mục tiêu quốc gia như sức khỏe sinh sản, sức khỏe trẻ em, lao, tâm thần, da liễu, HIV, người cao tuổi, khám nghĩa vụ quân sự, vệ sinh môi trường, sốt rét, nha học đường, tiêm chủng mở rộng, truyền thông sức khỏe, bệnh không lây, khám bảo hiểm y tế… Trước những diễn tiến của dịch bệnh Covid-19 trên địa bàn thành phố vừa qua, TYT còn phải tham gia phòng chống dịch, quản lý và điều trị F0 tại nhà. Khối lượng công việc mang tính chức năng đã nhiều, số lượng nhân viên y tế (NVYT) tại trạm lại quá ít. Họ phải chia thành nhiều ca trực làm việc liên tục. Một người cùng lúc đảm nhận nhiều vị trí mới đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe kèo nhà cái 5 người dân.

Qua đó, hệ thống YTCS bộc lộ rõ những điểm yếu cần sớm bổ sung những cơ chế, chính sách để thu hút và hỗ trợ, khuyến khích mang tính đặc thù nhằm động viên NVYT tiếp tục gắn bó, công tác lâu dài tại tuyến YTCS.

Những lủng củng như thế có nguyên nhân từ đâu, thưa ông?

Nguyên nhân có kèo nhà cái 5 yếu tố chủ quan như năng lực hiện có của YTCS, song song đó cũng còn những ràng buộc, bất cập từ chính sách, quy định pháp luật. Do đó, nhằm cụ thể hóa, quy định chi tiết về một số cơ chế chính sách đặc thù để củng cố, nâng cao năng lực tuyến YTCS trong giai đoạn thích ứng an toàn, linh hoạt kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19, đồng thời, tạo tiền đề để thực hiện kèo nhà cái 5 mục tiêu dài hạn như nâng cao hiệu quả hoạt động của TYT.

Sở Y tế đã trình lãnh đạo thành phố về kèo nhà cái 5 cơ chế chính sách mang tính đặc thù của thành phố, có sự khác biệt và không trùng lắp với kèo nhà cái 5 quy định hiện hành về phòng chống dịch Covid-19. Và như vậy, kèo nhà cái 5 chính sách mới này cần phải được HĐND thành phố xem xét, ban hành nghị quyết theo quy định. Đây cũng là cơ sở pháp lý để nâng cao năng lực hệ thống YTCS, nâng cao năng lực cung ứng và chất lượng kèo nhà cái 5 dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu, khám bệnh, chữa bệnh cho từng người dân trên địa bàn.

Nhân viên y tế quận 3, TP.HCM, với thông điệp kêu gọi mọi người ở nhà, trong những ngày dịch bệnh căng thẳng. Ảnh: CTV

Đầu tư cơ sở vật chất, ban hành kèo nhà cái 5 chế độ chính sách ưu đãi, hay nâng cao thu nhập cho nhân viên ngành y tế, là điều cần thiết trong bối cảnh hiện tại. Nhưng về lâu dài, để YTCS phát triển và đủ sức gánh vác vai trò trong hoạt động khám chữa bệnh, theo ông cần chính sách gì?

Bên cạnh tăng cường đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ y tế, đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật đầy đủ để nâng cao năng lực YTCS, tạo niềm tin cho người dân, kèo nhà cái 5 chính sách hợp tác tốt với tuyến trên, tranh thủ sự giúp đỡ của kèo nhà cái 5 đơn vị chuyên khoa đầu ngành… thì như tôi đã nói, nhân lực cho YTCS là ưu tiên số một.

Thực tế tại TYT hiện nay thiếu nguồn nhân sự có chuyên môn phù hợp với công tác chăm sóc sức khỏe người dân, đặc biệt là bác sĩ đa khoa. Việc thu hút NVYT về trạm gặp nhiều khó khăn do thu nhập và cơ hội được đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn thấp hơn kèo nhà cái 5 bệnh viện tuyến trên. Do đó, nghị quyết sắp tới nếu được HĐND thành phố thông qua sẽ nhằm mục đích cụ thể hóa một số cơ chế chính sách thu hút, đãi ngộ để tạo động lực, phát triển nhân lực y tế đủ về số lượng, phù hợp về cơ cấu và không ngừng nâng cao về chất lượng cho TYT.

Những điều mới mẻ liệu có khả thi?

Ông có thể cho biết cụ thể về kèo nhà cái 5 chính sách đang được đề xuất?

Chúng tôi đưa ra nhiều giải pháp chiến lược như cho phép TYT có thể ký hợp đồng thêm với loại hình nhân lực là kèo nhà cái 5 bác sĩ đã nghỉ hưu. Đây là chính sách thu hút nhân lực theo quy định tại Điều 148 Bộ luật Lao động năm 2019. Viên chức ngành y tế hưu trí, người lao động cao tuổi có chuyên môn bác sĩ hoặc có chuyên môn y tế khác trình độ, từ cao đẳng trở lên hoặc trung cấp y sĩ, có thể tham gia công tác tại TYT dưới hình thức hợp đồng vụ, việc, hợp đồng lao động xác định thời hạn.

TYT cũng có thể bổ sung thêm kèo nhà cái 5 nhân sự khác như dược sĩ, NVYT cộng đồng, y học cổ truyền, nha sĩ v.v.. để đáp ứng nhu cầu của người dân. Chính sách hỗ trợ, khuyến khích đặc thù nhằm động viên NVYT tiếp tục gắn bó, công tác lâu dài tại TYT đối với viên chức làm việc tại TYT hoặc viên chức được luân phiên, biệt phái từ kèo nhà cái 5 bệnh viện tuyến thành phố, bệnh viện và trung tâm y tế quận, huyện và TP. Thủ Đức về công tác tại TYT. Đáng chú ý là xin cơ chế để làm thế nào tăng thêm nguồn thu nhập cho nhân viên công tác tại tuyến YTCS, để họ yên tâm công tác.

Chúng tôi mạnh dạn đề xuất chính sách tăng cường nguồn nhân lực kèo nhà cái 5 TYT đối với bác sĩ chưa được cấp chứng chỉ hành nghề đăng ký và tham gia chương trình thí điểm thực hành tại một bệnh viện đa khoa gắn với TYT, kể cả điều dưỡng, hộ sinh chưa được cấp chứng chỉ hành nghề cũng có thể tham gia thực hành tại trạm.

Liên quan đến chiến lược này, hôm 16.2 vừa qua, chúng tôi đã tổ chức đón 297 bác sĩ mới tốt nghiệp ra trường tăng cường về YTCS năm 2022. kèo nhà cái 5 bác sĩ sẽ được thực hành 12 tháng tại TYT dưới sự hướng dẫn chuyên môn và thực hành của kèo nhà cái 5 bác sĩ bệnh viện đa khoa hạng I tuyến thành phố theo phân công của Sở Y tế. Thời gian 6 tháng còn lại sẽ trở về thực hành tại kèo nhà cái 5 bệnh viện để đủ 18 tháng theo quy định.

Ngoài ra, khi tham gia chương trình này, kèo nhà cái 5 bác sĩ còn được thành phố hỗ trợ 100% kinh phí thực hành và được hưởng chính sách hỗ trợ chi phí sinh hoạt. Dự kiến là 60 triệu đồng cho 12 tháng thực hành tại YTCS. Điều này cũng sẽ được HĐND thành phố xem xét trong kỳ họp sắp tới.

Trước đó, Sở Y tế đã cùng kèo nhà cái 5 bệnh viện đa khoa, chuyên khoa đầu ngành biên soạn và ban hành “Chương trình thí điểm thực hành lâm sàng tại bệnh viện đa khoa gắn với TYT, dành cho bác sĩ y khoa mới tốt nghiệp để cấp chứng chỉ hành nghề với phạm vi hoạt động chuyên môn khám bệnh, chữa bệnh đa khoa” theo đúng quy định tại Thông tư số 21/2020/TT-BYT của Bộ Y tế.

Những điều này liệu có khả thi không, thưa ông?

Tôi cho rằng chúng ta làm được. Ví dụ việc đưa kèo nhà cái 5 bác sĩ trẻ về TYT đi theo trình tự đào tạo. Sau thời gian học kiến thức tại trường y, kèo nhà cái 5 em thực hành tại YTCS để vững vàng hơn. Chúng tôi vận dụng chương trình đào tạo thực hành, thay vì giao cho kèo nhà cái 5 bệnh viện đầu ngành hướng dẫn suốt 18 tháng, thì kèo nhà cái 5 bác sĩ trẻ sẽ có khoảng thời gian 12 tháng ở TYT để thực hành chăm sóc sức khỏe cho người dân.

Chúng tôi đã chuẩn bị hết kèo nhà cái 5 tình huống và quan trọng nhất là đã giao trách nhiệm cho kèo nhà cái 5 bệnh viện hướng dẫn thực hành. Họ đã thống nhất được kèo nhà cái 5 chương trình hướng dẫn và luôn kết nối với kèo nhà cái 5 em trong thời gian thực hành tại trạm.

Trạm y tế lưu động phát và hướng dẫn sử dụng túi thuốc điều trị kèo nhà cái 5 F0 cách ly tại nhà (Ảnh: Trung tâm Y tế quận 7).

Có ý kiến tại sao không áp dụng mô hình bác sĩ tại TYT là nhân sự cơ hữu của kèo nhà cái 5 bệnh viện tuyến trên luân phiên về, thưa ông? Bởi chúng ta biết với NVYT, nhất là bác sĩ trẻ, cơ hội thăng tiến và trau dồi chuyên môn mới là điều quan trọng với họ, còn hơn cả chuyện tiền nong?

Tôi hiểu ý kiến này nhưng nó đòi hỏi phải sửa đổi luật, quy định. Đúng là chúng ta cần tránh tình trạng khi một người nhận công việc tại một nơi phải suốt đời mà không có con đường thăng tiến.

Giống như kèo nhà cái 5 nước, theo tôi cũng vậy, có thể điều chỉnh kèo nhà cái 5 quy định sau thời gian cống hiến cho YTCS, ví dụ tối đa là 5 năm. Nếu bác sĩ hoàn toàn hoàn thành tốt công tác thì sẽ được ưu tiên chọn lựa những bệnh viện nào mình mong muốn. kèo nhà cái 5 nước đã vận dụng rồi và nếu phải điều chỉnh kèo nhà cái 5 quy định pháp luật thì tôi thấy hoàn toàn khả thi, nếu có được sự đồng thuận của kèo nhà cái 5 cấp.

Còn ý kiến luân phiên bác sĩ bệnh viện xuống TYT thì cũng chưa hoàn toàn đúng. Bởi vì chức năng kèo nhà cái 5 TYT như ta biết, rất nhiều cái mà bệnh viện không có, nhất là chức năng về y tế công cộng. Chức năng bệnh viện chủ yếu là khám chữa bệnh mà thôi.

Bác sĩ gia đình cũng từng được nói đến nhiều trong kèo nhà cái 5 biện pháp kiện toàn YTCS, vậy mô hình liên kết này cần được hình dung như thế nào?

Chiến lược về bác sĩ gia đình là hoàn toàn đúng đắn. Kinh nghiệm thế giới đã chứng minh. Tuy nhiên, quan niệm của ngành y tế thì bác sĩ gia đình phải là một chuyên ngành được đào tạo bài bản, từ ba đến bốn năm. Chúng ta trông chờ tất cả kèo nhà cái 5 TYT có y tế gia đình thì cần phải có thời gian. Một số nước như New Zealand, Anh, Úc, Pháp... không đủ bác sĩ gia đình theo đúng tiêu chuẩn thì họ bù lại bằng cách đang áp dụng chương trình đào tạo bác sĩ thực hành tổng quát (GP-general practioner) để cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu.

Bác sĩ GP có khả năng chăm sóc cho cả bệnh nhân mắc bệnh mạn tính và cấp tính. Ngoài ra, bác sĩ GP còn chịu trách nhiệm giáo dục sức khỏe và thực hiện chăm sóc phòng ngừa đối với những người có nguy cơ cao ở mọi lứa tuổi và giới tính. Họ cũng có thể giúp giải quyết nhiều vấn đề sức khỏe cùng lúc trong một bệnh nhân. Cách làm này cũng giống như chúng ta đang làm với kèo nhà cái 5 bác sĩ mới tốt nghiệp để thực hành 12 tháng tại TYT, 6 tháng tại bệnh viện và sau đó được cấp “chứng chỉ GP” có thể tham gia khám chữa bệnh ở ngoài cộng đồng.

Qua đại dịch này kèo nhà cái 5 thấy tầm quan trọng của YTCS. Điều này càng phản biện rõ hơn một vài ý kiến trước đây, theo lối suy nghĩ rất đơn giản. Họ kèo nhà cái 5 rằng TYT không có ai đến khám thì dẹp đi, trong khi TYT đâu chỉ có chức năng khám bệnh mà thôi!

Dịch Covid-19 kèo nhà cái 5 thấy YTCS là vấn đề cốt lõi không thể thiếu được, phải củng cố nó.

Quốc Ngọcthực hiện