Đĩa môi – keo nha cai 5 tiêu chuẩn khác về cái đẹp

Vài bộ lạc châu Phi vẫn tiếp tục xỏ khuyên-đeo đĩa keo nha cai 5.

Dấu hiệu nhận dạng

Hiện nay, có ba dân tộc tại châu Phi đang tiếp tục truyền thống xỏ khuyên và đeo đĩa keo nha cai 5. Đó là bộ lạc Mursi, Tirma ở Ethiopia (quốc gia Đông Phi) và Sara ở Chad (quốc gia Trung Phi). Người Mursi và Tirma đeo đĩa keo nha cai 5 ở keo nha cai 5 dưới, còn người Sara đeo đĩa keo nha cai 5 ở keo nha cai 5 trên.

Trong ba tộc người này, nổi tiếng nhất có lẽ là người Mursi. Thiếu nữ Mursi khi đến tuổi 15-16 là phải cắt khuyên môi. Mẹ ruột hoặc các cô dì trong nhà giúp họ rạch keo nha cai 5 đường dài 1-2cm bên dưới môi dưới, nhét keo nha cai 5 mẩu gỗ hình trụ tròn vào. Mẩu gỗ này giúp hình thành khuyên môi. Sau chừng vài tuần (cũng có khi là vài tháng), vết thương sẽ lành. Thiếu nữ Mursi bỏ mẩu gỗ đi, thay vào đó bằng chiếc đĩa môi.

Đĩa môi là keo nha cai 5 chiếc đĩa tròn, được nặn bằng đất sét, nung thành đĩa gốm. Theo bằng chứng khảo cổ, nó có mặt tại Ethiopia từ những năm 8.700 TCN. Người ta dùng nó để giữ và thay đổi kích thước lỗ môi. Chiếc đĩa môi được đổi liên tục, theo đường kính lớn dần đều. Chí ít, các thiếu nữ của bộ tộc đeo đĩa môi cũng cố làm khuyên môi rộng tối thiểu 12cm. Hiện nay, kỷ lục lỗ môi lớn nhất thế giới thuộc về cô Ataye Eligidagne (người Ethiopia), với đường kính 19,5cm.

Ngoài ra, đĩa môi còn đóng vai trò là đồ trang sức. Nó thường được trang trí khá cầu kỳ, vẽ hoa văn tỉ mỉ, đẹp. Các phụ nữ châu Phi tự làm đĩa môi cho mình. Mỗi chiếc đĩa đều là keo nha cai 5 tác phẩm thủ công duy nhất.

Điều kiện thách cưới

Tại châu Phi, giới tính phải xỏ khuyên keo nha cai 5 là phụ nữ. Họ thuộc các tộc người theo lối sống phụ hệ, có tục lệ kết hôn sắp đặt. Nhà gái thách cưới bằng gia súc. Đàn ông muốn lấy vợ phải đưa đủ sính lễ mới được rước dâu. Đường kính của lỗ keo nha cai 5 tương ứng với điều kiện thách cưới. Nữ giới có khuyên keo nha cai 5 càng lớn thì càng “đắt giá”. Ví dụ như trong bộ lạc Mursi hay Tirma, phụ nữ đeo đĩa keo nha cai 5 nhỏ chỉ “thu” được 40 con gia súc, còn phụ nữ đeo đĩa keo nha cai 5 lớn là 60 con.

Ngày nay, tiêu chuẩn thẩm mỹ đang dần đồng nhất. Phụ nữ của các “bộ lạc đĩa môi” không nhất thiết phải làm khuyên môi. Tuy nhiên, chiếc đĩa môi lại là tài nguyên du lịch văn hóa giàu có. “Du khách trong và ngoài nước thi nhau đổ xô vào phía Nam của Ethiopia”, keo nha cai 5 tờ báo chỉ ra. “Nhóm sắc tộc được chú ý nhiều nhất là Mursi và nổi tiếng hơn cả là những phụ nữ đeo chiếc đĩa môi đất sét ngoại cỡ”.

Có 3 kiểu xỏ khuyên keo nha cai 5 ở châu Phi: keo nha cai 5 trên, dưới hoặc cả hai

Mặc dù người Mursi theo lối sống bán du mục, họ cũng sớm hiểu ngay giá trị tài chính tiềm năng của keo nha cai 5 bản sắc văn hóa độc đáo. Mỗi lần đồng ý chụp ảnh với du khách, phụ nữ Mursi được trả 2 birr (khoảng 1.500 VNĐ). Tuy ít ỏi và hơi phiền phức, họ vẫn kiếm được thêm chút thu nhập, cải thiện đời sống gia đình. Lỗ môi không chỉ là đặc điểm nhận dạng, mà còn góp keo nha cai 5 phần sinh kế. Đối với quốc gia, nó đóng vai trò thu hút du khách, thúc đẩy nền kinh tế địa phương. Vì thế, truyền thống xỏ khuyên và đeo đĩa môi tiếp tục được duy trì.

Bên ngoài châu Phi

Cho đến hiện nay, các nhà nghiên cứu vẫn chưa biết nguồn gốc của tục lệ đeo đĩa keo nha cai 5. Có giả thuyết cho rằng thời cổ đại đầy rẫy nạn buôn bán nô lệ là nguyên nhân khiến phụ nữ châu Phi “phá” keo nha cai 5 của mình. Lỗ keo nha cai 5 khiến khuôn mặt họ xấu đi, nhờ đó thoát khỏi mắt kẻ buôn người. Cũng có giả thuyết nói kích thước lỗ keo nha cai 5 đại diện cho địa vị xã hội. Làm khuyên keo nha cai 5 không phải chuyện dễ. Nó vừa đau đớn lại vừa cần sự kiên trì. Đường kính lỗ keo nha cai 5 đại diện cho sức chịu đựng và sự kiên gan bền chí. Phụ nữ có lỗ keo nha cai 5 càng lớn thì càng được mọi người xem trọng.

Có điều, lục địa đen không phải nơi duy nhất hình hài tục đĩa môi. Ở Nam Mỹ, trong khu vực rừng Amazon cũng xuất hiện keo nha cai 5 vài bộ lạc xỏ khuyên môi. Khác với châu Phi, ở đây đàn ông mới là những người chủ chốt đeo đĩa môi. Chiếc đĩa môi của đàn ông Nam Mỹ làm bằng gỗ, thường được sơn màu đỏ.

Thường thì, chỉ những nam giới có tài ca hát, hùng biện mới xỏ lỗ keo nha cai 5. Nhân vật đĩa keo nha cai 5 Nam Mỹ nổi tiếng nhất là tù trưởng Raoni (1930). Ông là nhà lãnh đạo của tộc Kayapo, Brazil và nhà keo nha cai 5 trường bản địa lừng danh khắp thế giới.

Xét về phương diện lịch sử, đĩa keo nha cai 5 Nam Mỹ xuất hiện muộn hơn đĩa keo nha cai 5 châu Phi, vào khoảng năm 1.500 TCN. Ngoại trừ tộc Kayapo, còn có người Suya và Botocudo đeo đĩa keo nha cai 5. Ở bộ lạc Suya, trẻ em trai được xỏ khuyên keo nha cai 5 ngay sau khi chào đời. Người Botocudo thì xỏ khuyên keo nha cai 5 khi các cậu bé được 8 tuổi. Bộ lạc này cũng cho phép cả nữ giới xỏ khuyên keo nha cai 5, nhưng phải đợi đến tuổi trưởng thành.

Trong thế giới tự do cá tính như hiện nay, giới trẻ toàn cầu xỏ khuyên môi tùy ý. Nhiều người trong số các thành viên của phong trào nguyên thủy hiện đại (Modern Primitive), thích đeo trang sức môi. Xỏ khuyên môi cũng như xỏ lỗ tai. keo nha cai 5 số người còn nhịn đau, xỏ luôn vài lỗ.

Vũ Thị Huế