"Làng” ty le keo nha cai 5 Tiếng Việt

Một số bạn có hỏi: “Vừa rồi, chúng em đọc một cuốn sách giới thiệu về hát Quan họ Bắc Ninh (một điệu dân ca trữ tình vùng Kinh Bắc mà Bắc Ninh là tiêu biểu) với 44 ty le keo nha cai 5 quan họ gốc.

Có bạn nói rằng "ty le keo nha cai 5 quan họ" ở đây là muốn chỉ một ty le keo nha cai 5 cụ thể ở nông thôn (như ty le keo nha cai 5 Đại Hoàng, ty le keo nha cai 5 Phú Thượng, ty le keo nha cai 5 Sen...). Nhưng có bạn lại nói "ty le keo nha cai 5" này là một ty le keo nha cai 5 chung chung (như ty le keo nha cai 5 văn, ty le keo nha cai 5 báo, ty le keo nha cai 5 chèo,...). Chúng em tranh luận rất căng thẳng mà chẳng ai chịu ai, khó phân xử quá. Vậy, cụ thể "ty le keo nha cai 5 quan họ" là loại ty le keo nha cai 5 nào?”

Tranh luận "phân hoá" thành hai hướng của các bạn (về từ "làng") rõ ràng mỗi bên đều có cái lý của nó. Cũng bởi từ này có nguồn gốc, có lịch sử phát triển, có đời sống riêng ty le keo nha cai 5 quá trình biến chuyển ngữ nghĩa.

Cổng ty le keo nha cai 5. Ảnh: TL

"Làng" là một khái niệm rất quen thuộc đối với người ty le keo nha cai 5. Từ xa xưa, "làng" được coi là một đơn vị cư dân nhỏ nhất ở nông thôn vùng đồng bằng và trung du (còn ở thượng du miền núi, đồng bào các dân tộc sẽ dùng "phum", "sóc", "bản", "mường"... để gọi). Đây là tổ chức cộng đồng đầu mối nối liền mỗi cá nhân với cộng đồng và từ cộng đồng "hạt nhân" này nối liền với cộng đồng cao nhất là chính thể quốc gia.

Mặc dù ty le keo nha cai 5 phân chia hành chính, Nhà nước quy định "thôn" mới là đơn vị phân chia nhỏ nhất theo thứ tự: thôn, xã, huyện (quận), tỉnh (thành phố), quốc gia. "Thôn" là khu vực dân cư ở nông thôn, gồm nhiều xóm và là một phần của làng hoặc xã (Hai thôn chung lại một ty le keo nha cai 5/ Cớ sao bên ấy chẳng sang bên này- Nguyễn Bính).

Khi gửi thư từ, công văn, thông báo về quê, địa chỉ của mỗi cá nhân phải gắn với một thôn cụ thể. Ấy thế nhưng "làng" lại là một đơn vị cư trú mang tính cộng đồng phổ biến và thông dụng ty le keo nha cai 5 quan hệ xã hội, ty le keo nha cai 5 lao động sản xuất và đời sống văn hoá nói chung. Làng xóm hình thành từ rất sớm, từ thuở sơ khai, có thể là từ những người ty le keo nha cai 5 gia tộc cùng huyết thống hoặc từ cộng đồng cư dân tự phát, vì vậy mà cộng đồng này có những đặc thù riêng, gắn bó với nhau rất gần gũi.

Ta thường nghe nói tới các tổ hợp từ: đình làng, ao làng, giếng làng, hương ước làng, việc làng, lệ làng phép nước, ty le keo nha cai 5 xóm ngoài làng... ty le keo nha cai 5 dân gian còn có những câu tục ngữ:Phép vua thua lệ ty le keo nha cai 5(Phép tắc do nhà vua ban xuống nhiều khi lại không có hiệu lực bằng tục lệ do ty le keo nha cai 5 xóm định ra, vì uy quyền của vua tuy lớn nhưng lại quá xa, không phát huy tác dụng bằng uy quyền của ty le keo nha cai 5 dù nhỏ nhưng lại ảnh hưởng trực tiếp ngay mỗi nhà, mỗi người),Áo cứ tràng, ty le keo nha cai 5 cứ xã(Áo thì nên lấy tràng (vạt) làm căn cứ khi cắt may còn làng phải lấy xã trưởng (lí trưởng) làm chỗ dựa (ty le keo nha cai 5 giải quyết mọi việc), để khẳng định vai trò rất đặc biệt của "làng" ty le keo nha cai 5 đời sống vật chất và tinh thần người Việt.

Với ý nghĩ đó thì “ty le keo nha cai 5 quan họ gốc” (ty le keo nha cai 5 còn duy trì được các hình thức diễn xướng và hát quan họ theo phong cách riêng, truyền thống) như các bạn vừa nói chính là những ty le keo nha cai 5 cụ thể. Hiện nay, theo các nhà nghiên cứu, nước ta đang còn duy trì được 67 ty le keo nha cai 5 quan họ gốc (Bắc Ninh có 44, Bắc Giang có 23). Chẳng hạn, như các ty le keo nha cai 5: Cổ Mễ, Phúc Sơn, Thanh Sơn, Viêm Xá, Hữu Chấp, Bồ Sơn, Thị Cầu, Đông Xá, Thọ Ninh… (Bắc Ninh); Trung Đông, Vân Cốc, Thổ Hà, Mật Ninh, Đình Cả... (Bắc Giang).

Nhưng cũng xuất phát từ ngữ nghĩa “làng” cụ thể trên, dần dần ty le keo nha cai 5 giao tiếp tiếng Việt lại xuất hiện một từ “làng” mới, mang nghĩa bóng, dùng để chỉ “tập hợp những người cùng làm một nghề, một công việc nào đó”. Mà ty le keo nha cai 5 cuộc sống, không ít những tập hợp người như vậy. Họ có những đặc thù chung về nghề nghiệp và tạo nên một cộng đồng có những nét “hao hao” như cộng đồng làng xã.

Chẳng hạn, ta thấy có các từ: làng văn (những người hoạt động ty le keo nha cai 5 lĩnh vực văn chương), làng báo (những người hành nghề báo chí), làng chèo (những người có năng khiếu, sở thích và biểu diễn chèo - một loại kịch hát dân gian cổ truyền, làn điệu bắt nguồn từ dân ca Bắc Bộ), làng võ (những người dùng thuật đánh nhau bằng tay không hay dùng binh khí - như côn, kiếm…), v.v.

Chắc nhiều người chúng ta đều biết bài hát nổi tiếng của nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo “ty le keo nha cai 5 quan họ quê tôi”, với lời ca từ rất hay:ty le keo nha cai 5 quan họ quê tôi/ Tháng giêng mùa hát hội/ Những đêm trăng hát gọi/ Con sông Cầu ty le keo nha cai 5 bao xanh/ ty le keo nha cai 5, những ty le keo nha cai 5 quan họ xanh xanh…

“Làng” ty le keo nha cai 5 lời thơ Nguyễn Phan Hách này chính là một làng cụ thể, gắn bó với tác giả sáng tác bài thơ.

PGS-TS. Phạm Văn Tình

(Viện Từ điển học và Bách khoa thư ty le keo nha cai 5 Nam)