Giọng ông ngân lên: “Chiều một mình đi qua thành phố xưa. Thương bàn chân dốc đá rêu mờ... Chiều một mình đi qua đồi núi xưa... Thấy mình quen như chiếc bóng quê nhà...”. Khi ông dứt và bảo tên nó làVề qua phố xưa, phổ từ bài thơMùa đông thứ mười bảycủa nhà văn Nguyễn Thị Hoàng xa xưa thì ai nấy ngơ ngác: “Rất Đà Lạt!”. Khách trong quán muốn được nghe nữa kèo nhà cái trực tuyến ông viết.
Ông chơi luôn một bài, lần này là điệu Tango: “Trời chiều Đà Lạt về trên phố sương... Một chiều kèo nhà cái trực tuyến ngựa về buông vó mềm... Trời nhẹ làn mây lướt qua. Lặng nhìn lữ khách vắng xa... Như từng yêu trong kiếp nào...”. “Nó là bàiChiều Đà Lạt”, ông nói, rồi trao cây guitar gỗ lại cho những nhân vật trung tâm của quán đêm.
Lai và cây guitar gỗ
Từ hai bài hát đó, những tháng sau đấy tôi đã đi tìm ông. Có người nói ông ở tận Di Linh. Tôi lang thang Di Linh, mãi cũng “đụng” ông trong một rẫy cà phê ở một làng núi nghèo.
* * *
Thôi nhỉ, gọi “ông” làm chi cho nặng nề, trịnh trọng. Bài hát đầu tiên Lai viết là khi Lai vớ được bài thơ của một nữ sinh in trong tập nội san của trường nữ trung học Bùi Thị Xuân (Đà Lạt). Cái mơ mộng của cậu trai nam trung học Trần Hưng Đạo (Đà Lạt) đã đẩy đời Lai dính sâu vào âm kèo nhà cái trực tuyến từ đấy. Càng ngày Lai càng mê kèo nhà cái trực tuyến “trầm trọng” hơn, dù Lai là viên chức của lâm trường Đà Lạt. Rồi Lai bỏ ngành đi làm đủ thứ nghề kiếm sống ở phố quê, từ đầu thập niên 90 thế kỷ trước. Từ đó Lai viết thong dong:Điệp khúc mùa thu, Giai điệu mùa xuân, Đêm Lâm Hà, Trong chiếc nôi đời, Từ đó đôi khi, Phố tôi...
Năm 2000, Lai về Sài Gòn mưu sinh, nuôi con, với nghề chở nước đá bỏ cho quán cà phê, xà bông cho chợ búa, rồi nhân viên photocopy ở trước trung tâm Anh ngữ... Đây là lúc Lai tranh thủ đăng ký học dự thính không chính thức ở kèo nhà cái trực tuyến viện Thành phố những lúc rảnh, với “món” guitar classic. Lai không nệ hà tuổi tác, mà học chung đám sinh viên, học viên trẻ. Ở Sài Gòn, quá nhớ phố núi quê mình, Lai đã viết một bài hát chân thành và da diết: “Ngàn thông reo khi gió về nhè nhẹ. Nhớ những con đường quanh co. Nhớ khóm hoa vàng đung đưa trong gió. Nhớ bài tình ca...”. Và vì nhớ quá, mà trong kèo nhà cái trực tuyến phẩmĐà Lạt khi xa này, Lai nông nổi dặn rất hư vô ngược về phố núi: “Nhắn những cánh rừng thông xanh. Giữ cho mặt hồ long lanh...”.
Chẳng lẽ Lai là chút dư ba, một mảnh vỡ nghệ sĩ sót lại của Đà Lạt thời trước 1975? Ấy là thứ hồn hậu, chân thành, mộc mạc mà thanh lịch, sang cả. Lai làm kèo nhà cái trực tuyến cho chính mình, không nhìn ra xung quanh, không tham vọng, và khi không tham vọng thì giá trị nào cũng lành, sáng, lung linh. Cho đến bây giờ, gần như không bài hát nào của Lai được công bố thật sự, nghĩa là chả có hãng đĩa, hay ca sĩ chuyên nghiệp nào biết đến. Lai viết kèo nhà cái trực tuyến cho mình hát. Thế đã quá đủ rồi.
* * *
Lai rất lý tưởng âm kèo nhà cái trực tuyến. Ai hát kèo nhà cái trực tuyến sai nốt, hay bỡn cợt với âm kèo nhà cái trực tuyến là Lai quạu. Lai làm bạn bè thăng hoa cũng từ âm kèo nhà cái trực tuyến. Và Lai làm đau lòng bạn bè cũng từ âm kèo nhà cái trực tuyến. Lai mà đệm đờn, đánh tango thì gái chảnh chẹ nhất ngang qua môi mặt cũng giãn ra. Và Lai mà hát thì ca sĩ chuyên nghiệp huênh hoang đứng nghe cũng dè chừng.
Nhưng nhờ vậy mà Lai làm được điều không ai làm được. Ấy là Lai mang đờn rảo khắp Di Linh, len lỏi vào những xóm buôn, khu phố thị trấn. Từ ngày Lai về Di Linh, đời sống âm kèo nhà cái trực tuyến tử tế ở thị trấn miền núi này rộn ràng lên tí.
Trong một quán cà phê ở Di Linh, Lai bỗng dưng làm kèo nhà cái trực tuyến công. Cái quán cà phê Hương Xưa trong hẻm hóc này tự dưng trở thành một điểm âm kèo nhà cái trực tuyến sang cả, tụ điểm văn hóa mỗi cuối tuần. Có đêm tôi nhận ra cả khách B’lao, Đà Lạt lạc đến. Lai đệm đờn cho những thị dân lên đời mặc váy ngắn váy dài như người Sài Gòn thích hát, và cho cả những nông dân cần ca để “xả” vất vả sau ngày lam lũ ở rẫy cà phê. Họ đến từ các vườn rẫy xung quanh, và xã xa Liên Đầm, Tân Châu, Tân Thượng... Họ hát kèo nhà cái trực tuyến đứt, kèo nhà cái trực tuyến khúc, kèo nhà cái trực tuyến đảo, kèo nhà cái trực tuyến vênh, kèo nhà cái trực tuyến lành, kèo nhà cái trực tuyến rách... Lai chiều tuốt.
Những đêm như thế tôi ngồi dưới nghe người ta hát và nhìn Lai chỉ tập trung vào cây đờn, cần mẫn, chẳng thấy dõi xuống khán giả ở dưới. Phận kèo nhà cái trực tuyến công là thế, dù đờn hay đến mấy, thì nếu có tiếng vỗ tay là cho người hát chứ không cho người đờn. Ánh sáng nến chăm chút, tinh tế và tiếng guitar mộc từ một tay đờn “xịn” cũng làm quán cà phê vui đều, ấm áp. Có kỳ, lại thấy Lai chơi với một “ban kèo nhà cái trực tuyến” hai người mà thành viên đệm keyboard là một người mù. Họ chơi với nhau ăn ý lạ kỳ. Lai bảo mình thấy cảm xúc khi chơi với những người tàn tật. Anh kèo nhà cái trực tuyến công mù kia không học kèo nhà cái trực tuyến từ Lai mà gọi Lai là thầy.
Chủ quán là một người có tâm hồn văn nghệ, chịu chơi nên cũng trả ít tiền công cho Lai, và tất nhiên cả anh bạn mù nắm keyboard, và cô nàng MC béo như hộ pháp. Về đêm, Lai không đi xe máy được bởi cận quá nặng, nên hôm nào đi làm “kèo nhà cái trực tuyến công cà phê” như thế, Lai nhờ người hàng xóm chở từ xóm đạo Tân Phú, xã Đinh Lạc xuống thị trấn huyện lỵ.
Lai làm kèo nhà cái trực tuyến công ở một quán cà phê vào ban đêm ở thị trấn Di Linh bên cạnh một “đồng nghiệp” keyboard mù
Nhưng ý nghĩa đời kèo nhà cái trực tuyến của Lai không phải ở chơi kèo nhà cái trực tuyến, kèo nhà cái trực tuyến sĩ, mà là ở chỗ khác.
Từ khi bỏ quê xứ Đà Lạt về Di Linh, Lai lao vào dạy kèo nhà cái trực tuyến cho những người xa lạ. Vùng nông thôn miền núi vốn khát kèo nhà cái trực tuyến mà. Ở thị trấn Di Linh giờ người ta hay thấy cái ông hơi già già phong thái rất phong trần mang chiếc đờn guitar trên lưng. Lai đang đi dạy kèo nhà cái trực tuyến đó mà. Mỗi ngày Lai chạy tới chạy lui nhiều điểm, nhiều chỗ, nhiều gia đình.
Có trưa ghé thị trấn Di Linh, tôi thấy Lai ăn cơm bụi, để đi dạy lại, vì nhà Lai cách thị trấn bảy cây số và cặp kính trên mắt Lai thì quá dày. Học trò của Lai thì từ con dân cày, thương nhân, giáo viên, đến công chức xứ huyện. Tôi cũng theo Lai trong nhiều cuộc đi dạy quái lạ như thế. Kiểu dạy của Lai là trực truyền, duy nhất một học trò cho mỗi lúc lên lớp. “Lên lớp” kiểu của Lai là thầy mang đờn đến nhà trò. Thời buổi này mà còn kiểu dạy dốc lòng, nhiều cảm xúc như thế kể cũng thú vị.
Lai bảo dạy thế này học trò nắm chắc kèo nhà cái trực tuyến lý, và nhanh ôm đờn chơi được. Nhìn Lai cần mẫn như con tằm, và coi học trò như con, tôi nhớ những ông giáo làng ngày xưa. Cũng có những chàng, nàng ba bốn chục tuổi tìm Lai “thọ giáo”. Ngoạn mục hơn, Lai còn vác đờn đến tiệm massage khiếm thị ở một góc phố nọ để dạy kèo nhà cái trực tuyến cho các nhân viên bị mù. Tôi cũng lấy làm lạ, khi ai ở thị trấn này cũng gọi Lai là “thầy”, dù anh mới xuống ở đây năm năm.
Lai và những giờ vật lộn với rẫy cà phê
Lai vui nhất là khi “phát hiện” thêm một trẻ thơ, thanh niên người bản địa K’ho có năng khiếu âm kèo nhà cái trực tuyến. Người K’ho coi rẫy ruộng quan trọng hơn âm kèo nhà cái trực tuyến, nên học trò K’ho của anh bất chợt đi học rồi bất chợt không. Lai tha thiết nhất là làm sao cho thanh thiếu niên người dân tộc yêu kèo nhà cái trực tuyến và biết đánh đờn. “Đánh được đờn nó sẽ yêu quê xứ nó, và rẫy vườn hơn. Nó sẽ không đi uống rượu, và đi... đánh nhau”. Nghệ thuật làm con người ta hướng thiện và yêu cuộc sống mà. Có lần Lai ưu tư, “có đứa học trò K’ho rất có năng khiếu, nhìn ngón tay thuôn dài mượt và lả lướt trên đàn mà mình thèm, nhưng nhà nó nghèo, còn mình thì không có tiền để đầu tư cho nó vào kèo nhà cái trực tuyến viện TP.HCM”.
Lai ạ, tấm lòng ông đã tạm là “kèo nhà cái trực tuyến viện” rồi.
* * *
Có bận gặp nhau Lai chỉ nói về kèo nhà cái trực tuyến. Có bận gặp nhau Lai nói về kèo nhà cái trực tuyến cùng cây cà phê. Có bận gặp nhau Lai nói về cây cà phê cùng kèo nhà cái trực tuyến. Ấy là khi ngang qua Di Linh, ghé thăm, nhìn Lai lúi húi trong rẫy cà phê bẻ chồi, tưới nước, rải phân, hái trái, phơi hạt. Hình ảnh một nông dân thực thụ. Lai sống chính bằng nghề làm rẫy cà phê. Thế đấy, mà khi đã rửa tay sạch đất thì Lai vác đờn lên đường. Vùng trũng hưởng thụ văn hóa văn nghệ Di Linh nói riêng và Lâm Đồng nói chung vẫn khát kèo nhà cái trực tuyến như cái rẫy cà phê của vị nông dân - kèo nhà cái trực tuyến sĩ Phạm Ngọc Lai luôn khát nước vào mùa khô này.
Bài và ảnhNguyễn Hàng Tình